استاندارد بین المللی سیستم مدیریت زیست محیطی (ISO14001)

جوامع امروزی درحالی برای برآورده کردن نیازهایشان تلاش می کنند که از حفظ محیط زیست برای نسل های بعدی غافلند. به همین خاطر ISO14001 تدوین شده است که تا در این مسئله مهم کارساز باشد.

استاندارد بین المللی ISO14001 با وضع قوانین سخت و با استفاده از راه های زیر، سعی در حفظ محیط زیست برای آیندگان دارد:

1. جلوگیری از ورود منابع طبیعی به محیط زیست
2. جلوگیری از تخریب منابع طبیعی
3. جلوگیری از استفاده ی بی رویه ی منابع
4. جلوگیری از ورود مواد تجدیدناپذیر به طبیعت
5. پیشگیری و کاهش پیامدهای نامطلوب زیست محیطی
6. تغییر در طراحی سازه ها یا روش های تولید درجهت کاهش اثرات نامطلوب بالقوه زیست محیطی

ISO14001 به سازمان ها کمک می کند تا توسعه ی پایدار خود و حفظ محیط زیست را همزمان درپیش گیرند. بعبارت دیگر ، هدف از پیاده سازی سیستم مدیریت زیست محیطی در یک سازمان ، حفاظت از محیط زیست و واکنش در برابر تغییرات زیست محیطی است.

مطالب مشابه : ایزو ۹۰۰۱ چیست ؟

شرکت هائی که ISO14001 دارند ، تلاش می کنند تا:

اثرات نامطلوب بالقوه زیست محیطی را کاهش دهند؛ عملکرد زیست محیطی خود را ارتقا دهند؛ خطرات و ریسک های وارد شده بر محیط زیست را در هر مرحله از تولید، پیش بینی و در صورت امکان این خطرات را به صفر نزدیک کنند.

مهمترین اصطلاحات و تعاریف در ISO14001 :

در این ISO14001 با اصطلاحات و مفاهیم زیر سروکار داریم:

سیستم مدیریت: منظور از سیستم مدیریت، مجموعه ای از عناصر به هم مرتبط در تعامل یک سازمان هستند که شامل ساختار سازمانی ، نقش ها و مسئولیت ها، طرح ریزی و عملیات، ارزیابی ریسک و … می باشند.

سیستم مدیریت زیست محیطی: بخشی از سیستم مدیریت است که برای مدیریت جنبه های زیست محیطی و برآورده کردن الزامات قانونی این جنبه ها هنگام اخذ گواهینامه ایزو مورد استفاده قرار می گیرند.
خط مشی زیست محیطی: جهت گیری های یک سازمان مرتبط با عملکرد زیست محیطی، تحت عنوان خط مشی زیست محیطی و توسط مدیریت ارشد سازمان به کلیه ی پرسنل ابلاغ می گردد.

سازمان: فرد یا گروهی از افراد که مسئولیت ها، شرح وظایف و اختیارات آن ها در ارتباط با مدیریت زیست محیطی تدوین شده است را سازمان می نامند.
مدیریت ارشد: فرد یا افرادی در سازمان که شرح وظایف و اختیارات را محول نموده و سازمان را هدایت مینمایند، تحت عنوان مدیریت ارشد سازمان شناخته می شوند.

طرف (های) ذینفع:

فرد یا افرادی که بر فعالیت های یک سازمان در راستای مدیریت زیست محیطی تاثیرگذار هستند، طرف یا طرف های ذینفع شناخته می شوند. طرف های ذینفع شامل مشتریان، پیمانکاران، تامین کنندگان، طرف های قرارداد ( مانند بانک ها )، و حتی کارمندان شرکت می گردند.

جنبه های زیست محیطی: آن دسته از فعالیت ها، خدمات یا محصولات سازمان که با محیط زیست تعامل دارند، جنبه های زیست محیطی نامیده می شوند. جنبه های زیست محیطی بارز، جنبه هائی هستند که تاثیرات نامظلوب شدیدی بر محیط زیست دارند. این جنبه ها باید توسط سازمان شناسائی شده و در راستای حذف یا کاهش آن ها گام برداشته شود.

پیامد زیست محیطی: تغییراتی که بر اثر فعالیت های سازمان بر محیط زیست وارد می شوند، پیامد زیست محیطی نامیده می شوند. این پیامدها هم می توانند مطلوب و هم می توانند نامطلوب باشند.
اهداف زیست محیطی سازمان: آن دسته از اهداف سازمان که به ارتقاء عملکرد زیست محیطی کمک می کنند.
ریسک: فعالیت هائی که درنتیجه ی آن ها سازمان ممکن است با تهدیدهائی مواجه گردد، ریسک نامیده می شود

این مطلب را هم مطالعه کنید : مدیریت ریسک ها و فرصت ها در ایزو ۹۰۰۱

ممیزی:

ممیزی، فرآیندی سیستماتیک و مستقل است که میزان انطباق فعالیت های یک سازمان با الزامات زیست محیطی را بررسی می نماید.
عدم انطباق: آن دسته از فعالیت های سازمان که الزامات زیست محیطی را رعایت نکرده باشد، عدم انطباق نامیده می شود.
اقدام اصلاحی: اقدام یا اقداماتی که برای حذف علل یک عدم انطباق انجام می شود و به پیشگیری از بروز مجدد آن کمک می کند، اقدام اصلاحی نامیده می شود.
اقدام پیشگیرانه: اقدام یا اقداماتی که برای حذف علل یک عدم انطباق بالقوه و رویداده نشده انجام می شود، اقدام پیشگیرانه نامیده می شود.
بهبود مستمر: فعالیت های مستمر که در راستای ارتقاء عملکرد زیست محیطی سازمان گام بر میدارند، بهبود مستمر نامیده می شوند.